İKLİM İSTEĞİ

SICAKLIK:
Patates ılıman ve serin iklim bitkisidir. Patates yetişme mevsimi boyunca ortalama 15-20 o C bir sıcaklık ister. Ancak bu ortalama sıcaklık üzerine gün uzunluğu ve ışık yoğunluğu etkilidir. Özellikle bitki gelişmesinin ilk devrelerinde -2 o C 'lik sıcaklık kısa bir sürede bitkiyi dondurabilir. En çok ilkbahar donlarından korkulur. Keza 21 oC ' nin üstündeki sıcaklıklar da verimi olumsuz etkileyebilir. Gece sıcaklıkları da kritik olup optimum düzeyi 10-14 o C 'dir. Dikilmesi için toprakta + 8 oC 'lik sıcaklık ister,toprak sıcaklığı + 8 oC 'nin altında ise dikimi geciktirmek yararlı olur. Toprak sıcaklığının 20 oC 'nin üzerinde olması da yumru gelişimini olumsuz etkilenir,29 oC üzerinde ise tamamen zayıflar. Gelişme süresi içerisinde, kısa gelişme süreli çeşitlerin 1600 oC ,uzun gelişme süreli çeşitlerin ise 3000 oC ısı toplamına ihtiyaçları vardır.

YAĞIŞ VE NEM:
Patates bitkisi kuraklığa pek çok bitkiden daha az dayanıklıdır. Bitkinin aldığı suyun çok azı doğrudan özümlemede kullanılırken çoğu özellikle sıcak devrelerde evapotranspirasyon yoluyla bitkiyi serinletmede ve organik bileşiklerle mineral maddelerin bitki içinde taşınmasında kullanılır. Yetişme mevsimine dağılmış 300-450 mm 'lik yağış veya buna eşdeğer sulama gereklidir. Patates bitkisi hava rutubetini de sever, hava neminin yaklaşık % 70 veya daha fazla olduğu bölgelerde iyi gelişir,verimli olur. Patates ,kuru ve devamlı esen rüzgarlardan hoşlanmaz. Kuru ve devamlı esen rüzgarlar nem kaybına yol açtığından böyle durumlarda sulamaya önem verilmelidir.

GÜN UZUNLUĞU:
Patatesin yumru bağlamaya başlaması veya bunun karşıtı olarak yumru bağlamanın gecikip yeşil aksamın teşviki üzerine ,gün uzunluğunun etkisi büyüktür. Patates için ,günde 12 saat veya üzeri uzun gün ,10 saat veya aşağısı kısa gün ve bunun arası nötr gün olarak kabul edilir.
Kısa gün ve nisbi olarak düşük sıcaklık koşulları yumru bağlamayı teşvik eder. Bu etki geç olumlu çeşitlerde daha fazla olduğundan,böyle çeşitler bu gibi koşullarda daha erkenci gibi davranırlar.

IŞIK YOĞUNLUĞU:
Fotosentez hızı ışık yoğunluğuyla artar. Yüksek yaylalar ışık yoğunluğunun ovalara kıyasla daha fazla olduğu yerlerdir. Ancak ülkemizin coğrafi konumundan dolayı ışık yoğunluğu genellikle sorun değildir.

TOPRAK İSTEĞİ

Patates bitkisinin kök sistemi zayıf olduğundan, derin profilli, havadar, yumuşak, kabarmış, iyi ısınabilen ve süzek topraklarda bol verimli olur, düzgün ve kaliteli yumrulu ürün verir. Ağır yapılı topraklar kök gelişmesini engeller,yumruları çürütür. Patates toprak reaksiyonunun nötr ve hafif asit ( pH = 5.5 -6.0 ) olduğu koşullarda daha iyi gelişir. Bir toprak mikroorganizması olan Streptomyces scabies (patates uyuz hastalığı) yaşadığı toprak yönünden seçicidir. Genel olarak kumlu,tınlı ve bazik topraklarda yaşar. Asit topraklar etmenin azalmasına neden olur. pH = 4.8 in altında ise bitkilerde kalsiyum yetersizliği belirtileri görülür. Taban suyu yüksek ve çorak (tuzlu) topraklarda patates tarımı yapılamaz. 


EKİM NÖBETİ

Patates, bir çapa bitkisi olduğu için ekim nöbeti içerisinde önemli bir yeri vardır. Özellikle, hafif yapılı topraklarda ekim nöbetine sokulabilecek en iyi bitkilerden birisidir. Patates bitkisi kendisinden sonra ekilecek bitkiye temiz ve havalanmış bir toprak bırakmaktadır. Aynı tarlaya her yıl üst üste patates dikilmesi önerilmez. Çünkü, birçok patates hastalığı toprakta uzun süre canlılığını koruyabilmektedir. Her yıl üst üste patates dikimi yapılan tarlalarda, topraktan geçen hastalıkların yoğunluğu artacağından, patates yumru veriminde her geçen yıl önemli azalmalar meydana gelir. Bu nedenle her yıl üst üste aynı tarlaya patates dikilmemelidir. 
Patates; yetiştirildiği bölgelerde şekerpancarı, ayçiçeği, tahıllar ve baklagiller ile çok ideal bir ekim nöbeti oluşturabilmektedir. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, baklagillerden sonra patates dikildiğinde verim yüksek olmaktadır.

BESİN İSTEĞİ VE GÜBRELEME

Patates bitkisi, yetişme süresince topraktan fazla miktarda bitki besin maddesi kaldırmaktadır. Topraktan alınan bitki besin maddelerinin yaklaşık 1/3-1-2' si bitkinin yeşil aksamında birikmekte, arta kalan diğer miktar ise, yumruda depolanmaktadır. 
Hollanda şartlarında yapılan bir araştırmada dekardan 3 ton patates yumrusu hasat edildiğinde, bitkiler tarafından 1 dekarlık alandan (saf olarak) 15 kg. N , 6 kg. P2O5 , 35 kg. K2O , 9 kg. CaO ve 3 kg. MgO kaldırıldığı hesaplanmıştır. (Beukema ve Van Der Zaag 1979). Aynı şekilde İngiltere 'de yapılan bir başka araştırmada ise dekardan 3750 kg patates yumrusu hasat edildiğinde bitkiler tarafından bir dekarlık alandan 22.4 kg N, 6.8 kg P2O5 ve 33.8 kg K20 kaldırılmıştır. Bu değerlerin incelenmesinden görüleceği gibi, genel olarak bir dekarlık alandan bir ton yumru verimi elde edebilmek için 5 kg N, 2 kg P2O5 ve 10 kg K20 'nın topraktan kaldırılması gerekmektedir.
Patates tarımında gübreleme tavsiyelerinde bulunurken; ürünün yetiştirilme gayesi, yetişme süresi, toprak yapısı, sulama sayısı ve hedeflenen verim değerleri dikkate alınmalıdır.
Patates tarımında yeterli ve ekonomik anlamda bir ürün kaldırabilmek için, toprak analizlerine göre gübreme yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, azotlu gübre uygulamaları için patates dikimi yapılacak tarlalarda 60 cm derinden toprak numunesi alınmalı ve her yıl analizi yapılmalıdır. P ve K için ise 15 cm. derinlik kafi gelmektedir ve 3-5 yıl ara ile yapılan toprak analizi P ve K' lı gübre uygulamaları için yeterli olmaktadır.
Diğer taraftan; patatese verilecek gübrelerin miktarları arasında belirli bir oran olması gerekmektedir. Aksi taktirde, verilen gübreden yeterli miktarda fayda sağlanamaz. Bu nedenle; N,P,K, bakımından normal olan topraklarda bu oranın 1:0,5:2 olması gerekmektedir. Bunun dışında, organik maddesi fazla topraklarda azot miktarı düşük tutulmalı, toprağın fosfor ve potasyum tutma miktarı yüksek ise, bu elementlerin miktarı artırılmalıdır. 

Çiftlik Gübresi:
Çiftlik gübresine en iyi cevap veren tarla bitkilerinin başında patates gelmektedir. Çiftlik gübresi toprağın yapısını iyileştirmesi yanında, toprağın verimliliğini de artırmaktadır. Patates tarımında yanmış çiftlik gübresi kullanılmalıdır. Çiftlik gübresi sonbaharda toprağa verilmeli ve karıştırılmalıdır.
Turfanda patates tarımında yanmış çiftlik gübresi, en geç dikimden bir ay gibi bir süre önce verilmelidir. Yanmış olduğu için bitki bu gübreden yeterli miktarda yararlanabilecektir. İyi yanmış 1.5-2.0 ton/da çiftlik gübresi yeterli olmaktadır. Ancak, hiçbir zaman normal bir verim için çiftlik gübresi tek başına yeterli olmamakta, çiftlik gübresi ile birlikte NPK' lı gübrelerden ilave olarak kullanılmalıdır. 
Hayvan tipine ve beslenme şekline bağlı olarak 10 ton çiftlik gübresi 15 kg. N, 6 kg P2O5, 40 kg K20, 50 kg Ca0, 17kg Mg0, 300 gr Mn, 40 gr bakır ve 50 gr Bor içermektedir.

Azot Gübrelemesi:
Patates bitkisinin, azotlu gübreye olan ihtiyacı oldukça fazladır. Patates, kumsal topraklarda yetiştirildiği ve fazla miktarda sulama gerektirdiği için, önemli miktarda azot yıkanması olmaktadır. Patateste yetiştirme gayesine bağlı olarak azotlu gübre dozunu çok iyi ayarlamak gerekmektedir. Verilen fazla miktardaki azotlu gübre, bitkinin vejetatif gelişmesini teşvik eder, ancak yumru oluşumunu geciktirir. Fazla miktarda verilen azotlu gübrenin ortaya çıkardığı bazı olumsuz durumları şu şekilde sıralanabilmektedir. 
- Yumruda kuru madde birikimini engeller.
- Yumruda indirgen şeker miktarını yükseltir.
- Yumruda 2. büyümeyi teşvik eder. 
- Erken hasatlarda yumruların depolanmaya dayanıklılığını azaltır. 
- Bitkide yumru oluşumunu geciktirir.
Bu nedenle, cips ve bonfırits endüstrisinde kullanılacak yumruların yetiştirildiği tarlalarda fazla azotlu gübre kullanılması tavsiye edilmez. Ayrıca; tohumluk patates üretiminde, yumruların fazla irileşmesini önlemek için yüksek dozda azotlu gübre kullanımı önerilmez. 
Yumru oluşumunu düzenlemek ve azot yıkanmasını önlemek için,azotlu gübrelerin patatese en az iki defa verilmesi önerilmektedir. Verilecek gübrenin 1/2' si dikimle birlikte, arta kalan 1/2' si ise boğaz doldurma sırasında (Bitkiler toprak yüzeyine çıkıştan 3-4 hafta sonra) verilmelidir. çok kumsal topraklarda azotlu gübre yağmurlama suyuna karıştırılarak çok defada verilmelidir. 
Patates tarımında kullanılacak azotlu gübre miktarı., hedeflenen verime ve toprak yapısına göre hesaplanmaktadır. Çünkü; patates bitkisi belirli bir yumru verimini oluşturabilmesi için topraktan belirli miktarda azotu kaldırılması gerekmektedir. Patatesten belirli verim alınması planlanırken, çeşidin özellikleri ve çevre faktörlerinin uygunluğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Patatese uygulanacak azotlu gübrelerin hesaplanmasında ortalama 200 kg. yumru verimi için, 1 kg/da saf azotun bitkiler tarafından kaldırılacağı düşünülmektedir. Bu miktara, toprağın yapısına göre Azotun yıkanma payı ilave edilmelidir. Genelde azotlu gübre uygulamalarında topraktaki miktar sıfır olarak kabul edilir. Toprak analizlerine göre toprakta Azot var ise, bu miktar hesaplamada dikkate alınmalıdır. 
Dikimle beraber kullanılacak Azotlu gübre, kompoze gübre olarak P ve K ile birlikte (15.15.15 şeklinde) veya Amonyum Sülfat olarak tek başına verilmelidir. Üst gübre olarak ise Azot, Amonyum Nitrat veya üre şeklinde uygulanmalıdır. Sulamanın çok sayıda yapıldığı kumsal topraklarda ise, üst gübre olarak Amonyum sülfat gübresi önerilmelidir.

Fosfor Gübrelemesi:
Patates bitkisi, belirli bir yumru verimini oluşturabilmesi için topraktan yeterli miktarda fosfor kaldırması gerekmektedir. Bu miktar azot ve potasyum ile karşılaştırıldığında çok az kalmaktadır. Azot gübrelemesinde olduğu gibi, hedeflenen verim seviyesine göre P2 05 miktarı saptanmaktadır. 
Patatese uygulanacak fosforlu gübrenin hesaplanmasında ortalama 500 kg yumru verimi için, 1 kg saf P2 05' in bitkiler tarafından kaldırılmasının gerektiği göz önüne alınmalıdır. Fosforlu gübre uygulamalarında, toprak yapısına bağlı olarak, toprakta tutunma payları da hesaplamaya dahil edilmelidirler.
Patates bitkisinde verilen fosforlu gübre, bitki büyümesini teşvik etmesi yanında, verilen diğer gübrelerden bitkilerin en iyi şekilde yararlanmasına olanak sağlamaktadır. Fosforlu gübrelerin etkileri şu şekilde sıralanabilmektedir;
- Bitkilerde erken devrede gelişmeyi teşvik eder,
- Erken devrede yumru oluşumunu teşvik eder.
- Bitki başına yumru sayısını artırır.
- Hastalıklara dayanmayı artırır.
Hesaplanan fosforlu gübrenin tamamı, dikimden önce veya dikim sırasında uygulanmalıdır. Fosforlu gübre de Kompoze gübre olarak (20-20-0, 15-15-15 veya 18-46-0) veya süper fosfat şeklinde uygulanmaktadır.

Potasyum Gübrelemesi:
Patatese uygulanacak potasyumlu gübrelerin hesaplanmasında ortalama 100 kg yumru verimi için, 1 kg K2O' nun bitkiler tarafından kaldırılmasının gerektiği esas alınmalıdır.
Patates bitkisi, topraktan fazla miktarda potasyum kaldırmaktadır. Türkiye topraklarının potasyum bakımından zengin olduğu bildirilmekte ve patates tarımında K2O uygulaması önerilmemektedir. Diğer besin maddelerinde olduğu gibi belirli bir ürünün meydana gelebilmesi için bitki topraktan yeterli miktarda potasyum kaldırılması gerekmektedir. Patates bitkisine uygulanan potasyumlu gübreler, büyüme ve gelişme yanında, bitkiye şu faydaları sağlamaktadır.
- Yumruda kuru madde birikimini artırır,
- Yumruların depolanmaya dayanıklılığını artırır,
- Yumruda kabuk oluşumunu teşvik eder,
- Yumruda istenmeyen enzimlerin oluşumunu engeller,
- Yumru et dokusunun sıkı yapılı olmasını sağlar.
Fosforlu gübrelemede olduğu gibi, potasyum içinde toprak analizi yapılmalı ve hedeflenen verime göre bitkiler tarafından kaldırılması gerekli K2O miktarları hesaplanmalıdır. Bu hesaplamada topraktaki K2O miktarı ile toprak yapısına bağlı olarak, toprağın K2O tutma payı dikkate alınmalıdır.
Potasyumlu gübrelerin tamamı dikimden önce veya dikim sırasında verilmelidir. Potasyumlu gübre olarak, genellikle 15-15-15 şeklinde kompoze gübre veya Potasyum sülfat gübresi kullanılmaktadır. 

TOHUM YATAĞI HAZIRLIĞI

Patates ,toprak altı organları için yeterli oksijeni ve nemi sağlayan,aşırı su tutmayan,iyi yapılı,gevşek ve keseksiz bir tohumluk yatağı ister. Hızlı bir gelişme sağlamak için,tohumluk yumruların oldukça nemli,hafif ve gevşek toprağa dikilmeleri gerekmektedir. Bu koşullar kök,stolon ve yumru gelişimi üzerine son derece etkili olduğu gibi ,yumruların bozuk şekilli olmalarını da önler, ayrıca dikim,bakım ve hasat işlerini kolaylaştırır. Tohum yatağının altındaki toprağın patates bitkilerinin ince köklerinin içine giremeyecek kadar sıkı ve katı tabakalar içermemesi gereklidir. Köklenmenin derin oluşu, bitkilerin ihtiyaç duydukları suyu sağlamaları yönünden önem taşımaktadır. Bu nedenle tohum yatağı hazırlanırken kök gelişimini engelleyen sert tabakalar kırılmalı ,toprağın sıkışmasına ve geçirgen olmayan toprak tabakalarının oluşmasına yol açan ağır makine ve aletler kullanılmamalıdır. 
Tohum yatağının dikimden hemen önce ve toprak tam tavında iken hazırlanması gerekir. Toprağın yaş iken işlenmesi kesekli olmasına yol açar. Eğer toprak çok yaş ise beklemeli,çok kuru ise tohum yatağı hazırlamadan önce sulama yapılmalıdır. Toprağın her işlenişinde nem kaybı söz konusudur. Bu nedenle özellikle kurak koşullarda tohum yatağı toprak işlemesi ile hazırlanmalıdır. Aşırı toprak işlemesi sonucunda , hafif topraklar kaymak bağlama , erozyon ve kuraklık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Dikimden sonra patates yumruları nemli toprak koşulları ister. Toprak çok kuru ise ,yumru ağırlık kaybeder ve çıkış gecikir. Ayrıca çıkabilen sap sayısı azdır. Normal düzeyde toprak nemi olduğunda çıkış çabuk olur. Dikimden hemen sonra filizlerden kökler gelişir ve topraktan su alımı başlar. Böylece yumru ağırlığı da artar. Suyla doygun topraklarda ise yumrular oksijen yetersizliği nedeniyle çürürler. Bu nedenle patates yumruları nemli bir toprağa dikilmeli ve dikimden hemen sonra da ağır sulama yapılmamalıdır. 
Toprak hazırlığı , toprağın yapısına ve üretim mevsimine bağımlılık gösterir. İlkbaharda toprak tava geldiğinde derin sürülüp , diskaro ve sürgü çekilerek gevşek bir tohum yatağı hazırlanmalıdır. Tarla hazırlığı sırasında ayrık ve kanyaş gibi yabancı otlar tarladan uzaklaştırılmalıdır. Dikimden önce yapılacak gübreleme ve yabancı ot mücadelesi , tohum yatağı hazırlanırken tamamlanmalıdır.

TOHUMLUK HAZIRLIĞI

Patates tarımında verimi belirleyen ana etkenlerden biri de kullanılan tohumluğun kalitesidir. Tohumluk kalitesi ile anlatılmak istenen ; çeşit,sağlık durumu, fizyolojik yaş,yumru boyu ve filiz gelişimi gibi verimi doğrudan etkileyen özelliklerdir. 

ÇEŞİT SEÇİMİ:
Yetiştirici nasıl bir ürün elde etmek istediğine önceden karar vermeli ,üretim amacını önceden belirlemelidir. Bu kararı verirken üretim yaptığı bölgenin şartlarını da dikkate almalıdır. Üretim yaptığı bölgede daha çok hangi çeşitler üretilmektedir? Üretim amacı nedir?Tohumluk mu ,yemeklik mi yoksa sanayilik mi patates üretecektir?Üretim yaptığı bölgenin iklim koşulları geççi patates yetiştiriciliğine mi yoksa turfanda patates yetiştiriciliğine mi uygundur? Örneğin; üretim yaptığı bölgede, iklim koşulları turfanda patates yetiştiriciliğine uygun ise kısa sürede hasat edilebilen erkenci bir çeşit seçmelidir. Çeşitlerin bölge koşularında verim durumları nasıldır ? Tüketiciler hangi çeşitleri tercih etmektedirler?Hangi çeşitler piyasada daha yüksek fiyatla satılmaktadır?Üretici bir seçim yapmadan önce bütün bu soruları yanıtlamalı ve mevcut şartlar içinde en iyi çeşidi seçmelidir.
Patates tarımında yüksek verim alabilmek için, ilk şart bölgeye uyum sağlayabilen yüksek verimli çeşitlerin seçilmesidir. Her patates çeşidi, tüm bölgelerde ve toprak şartlarında iyi sonuç vermeyebilir. Bu nedenle, seçilecek patates çeşidinin o bölgede en az iki yıl süre ile denenmiş olması gerekmektedir. Patates çeşitlerinin yetişme süreleri farklı olduğundan, turfanda veya normal patates yetiştirme gayesine göre uygun çeşit seçimi yapılmalıdır. Yine patates çeşitlerinin içerdikleri kuru madde, nişasta, indirgen şeker ve protein oranları farklı olduğundan, farklı yerlerde değerlendirilebilmektedir. Bu nedenle çeşit seçiminde, değerlendirme durumu da göz önüne alınmalıdır.
Yetişme Sürelerine Göre Patates Çeşitleri;

1- Çok erkenci çeşitler : Yetişme süreleri 70-80 gün
2- Erkenci çeşitler : Yetişme süreleri 80-90 gün

3- Orta Erkenci çeşitler :Yetişme süreleri 90-100 gün
4- Orta geççi çeşitler :Yetişme süreleri 100-120 gün
5- Geççi çeşitler :Yetişme süreleri 120-140 gün
6- Çok geççi çeşitler :Yetişme süreleri 140-günden fazla olmak üzere başlıca altı grupta toplanmaktadır. (İlisulu, 1986)

Patates tarımında yüksek verim alabilmek için; yüksek verimli çeşit kullanma kadar, sağlıklı tohumluk yumruların kullanılması da önemlidir. Seçilen çeşit ne kadar yüksek verim potansiyeline sahip olursa olsun, eğer tohumluk yumrular sağlıklı ve istenilen özelliklere sahip değilse, hedeflenen verime ulaşmak mümkün olamaz. Bu nedenle tohumluk yumrular satın alınırken çok dikkat edilmelidir. Gelişi güzel kişi veya kuruluşlardan tohumluk alınmamalıdır. 
Patates bitkisine arız olan ve büyük verim azalmalarına neden olan patates hastalıkları, yumrularla taşınmakta ve hastalıkların belirtilerini yumru üzerinde çıplak gözle görmek mümkün değildir. Bu nedenle dikimde kullanılacak tohumluk yumruların kesinlikle sertifikalı olmasına büyük özen gösterilmelidir. 
Tohumluk patates yumrularında aranan özellikler, şunlar olmalıdır.
1. Tohumluk yumrular, yayla yerlerde (deniz seviyesinden en az 1000 m. yüksek) üretilmiş olmalıdır.
2. Tohumluk yumrular, hastalıklarla bulaşık olmamalıdır.
3. Tohumluk yumrular, iyi koşullarda depolanmış olmalıdır. Yumru üzerinde 1 cm.' den daha uzun sürgünler bulunmamalıdır. Bunun içinde tohumluk yumrular, +3, +4oC depo sıcaklığında saklanmış olmalıdırlar. 
4. Tohumluk yumrular, sürmeyi engelleyici kimyasallar ile muamele edilmemiş olmalıdır. 
5. Tohumluk yumrular, fizyolojik olgunluğa ulaşmış olmalıdırlar.
6. Tohumluk yumrular, yetiştirme amacına göre uygun irilikte olmalıdır. Tohumluk üretimi için 28-35mm' lik yumrular, normal üretim için ise, 35-60mm iriliğindeki yumrular kullanılmalıdır. Daha büyük yumrular, maliyeti önemli ölçüde yükseltmektedir. Yemeklik turfanda patates tarımı için en uygun yumru iriliği 45-60 mm. büyüklüğündeki yumrulardır. Bunun nedeni; yetişme süresi boyunca düşük sıcaklık (-) nedeniyle, bitkinin toprak üstü yeşil aksamın zarar gördüğünde, 2. defa yeni bitkinin meydana gelmesi çabuk ve kolay olur. Küçük yumru dikildiğinde, yeni sürgünlerin meydana gelmesi ve toprak yüzeyine ulaşması tehlikeye girmektedir. 
7. Tohumluk yumrularda çeşit karışıklığı olmamalıdır. Farklı çeşitlerin karışımından oluşan yumrular, dikimde kullanıldığında, olgunlaşma farklı zamanlarda olacağı için, hasatta sorunlar ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan, kullanma amaçları farklı olan çeşitler karışık dikildiğinde, hasat sonrası tüketiminde istenmeyen durumlar ortaya çıkar. Pek çok patates çeşidi, yumrulara bakılarak birbirinden ayırt edilemez. Bunun için en iyi yöntem ışık sürgünlerinden yararlanmaktır. Bu işlem uzun zaman gerektirir, ancak en sağılıklı çeşit teşhis ve ayrım yöntemidir.

TOHUMLUĞUN SAĞLIK DURUMU;
Patates tohumluğu, her şeyden önce kanser,bakteriyel solgunluk, kahverengi çürüklük,patates kist nematodu, halkalı çürüklük ve virüs gibi tehlikeli hastalık ve zararlılarla bulaşık durumda olmamalıdır. Yeni tohumluk satın alınmasının başlıca nedeni,yetiştiricinin kendi ürününden ayırmış olduğu tohumluğun hastalıklarla bulaşık hale gelmesi ve verimin düşmesidir. Bu nedenle sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.

FİZYOLOJİK YAŞ;
Patates tohumluğunda fizyolojik yaş bazı durumlarda tohumluğun sağlığından bile önemli olabilmektedir. Yalnızca tek sapı bulunan sağlıklı bir bitkinin verimi, virüs hastalığı ile bulaşık ancak dört sap oluşturmuş bir bitkinin veriminden daha azdır. Patates tarımında çıkışın süratli olması ve bunu takip eden üst aksam gelişmesi kadar, sap sayısı ve sapların gürbüzlüğü de verimi ve üretilen yumruların iriliğini etkilemektedir. Bitkideki bu özellikler tohumluk yumrunun fizyolojik yaşı ile ilgilidir,en uygun fizyolojik yaş ise dikimden önceki haftalarda tohumluk hazırlığı ve bazı teknik uygulamalarla sağlanmaktadır. 
Patates yumrusunun hasat sonrası gelişmesinde dört farklı dönem ayırdedilebilmektedir;

a) Uyku Dönemi(filizlenme yok).
b) Uç filiz hakimiyeti dönemi ( tek sürgün devresi) (sadece bir tepe filizi var).
c) Normal filizlenme dönemi (normal sürgün devresi) (çok sayıda filiz var).
d) İnce filiz dönemi (yaşlı yumru devresi) (ince,zayıf ve genellikle dallanmış filizler var).

Uyku devresinden sonra filizlenmeye hemen geçilmez. Önce taç kısmındaki gözlerden biri uyanır. Bu döneme "uç filiz hakimiyeti dönemi" denir. Bu sürgünün kırılmasıyla veya belli bir süre sonra , diğer gözler de uyanıp sürgün verirler. Bu döneme "normal filizlenme dönemi" denir. Bu dönemin sonunda yumruda buruşma ve pörsümeyle birlikte , sürgünlerde dallanma ve bazen küçük yumrular görülür. Bu döneme de "ince filiz dönemi" denir.
Tohumluk yumrunun filizlenme ve bundan kaynaklanan verim kapasitesi ile tohumluğun fizyolojik yaşı arasında doğru bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle dikim sırasında tohumluğunun fizyolojik yaşının bilinmesi büyük önem taşımaktadır. 
Hasattan sonra yumrular uygun koşullar altında saklansalar dahi sürgün vermezler. Buna dinlenme veya uyku devresi (dormansi) denilmektedir. Bu devrenin bir kısmı mutlak uyku devresi olup hiçbir şekilde kısaltılamaz. Bunun dışında uyku devresinin uzunluğu şu faktörlere bağlıdır:

-Çeşit;Çeşitlerin dormansi süreleri birbirinden farklıdır. Erkenci çeşitlerin uyku devresi , genellikle geççi çeşitlerden daha kısadır.
-Hasatta Olgunluk Derecesi;Olgunlaşmadan hasat edilen yumrular ,olgunlaştıktan sonra hasat edilenlere kıyasla daha uzun uyku devresi geçirirler. Ancak daha önce hasat edilenlerin uyku devresi daha sonra hasat edilenlere kıyasla daha erken kırılır.
-Sıcaklık;Gerek tarlada,gerekse hasattan sonra depoda sıcak koşullarda bulunan yumruların uyku devresi kısalır.
-Yumruda Yaralanma ve Zedelenme;Hastalık nedeniyle veya mekanik yolla yaralanmış yumrular,sağlam yumrulara kıyasla daha erken filizlenir. 

Henüz uyku devresinde iken dikilen tohumluk yumrular uzun süre toprak altında bekledikleri için tohumluk değerini kaybederler .Uyku döneminin sonuna gelmiş olan bir yumru dikildiğinde ise çıkış ve toprak üstü aksam gelişmesi yavaş olur ve yalnızca bir veya iki adet sağlam sap oluşur. Böyle bir bitkiden yeterli büyüklüğe ulaşan az sayıda yumru elde edilir ve dekar başına verim düşük olur. 
Üzerinde çok sayıda filiz olan yani " normal " filizlenme döneminin ortalarında bulunan bir yumru dikildiğinde ise çıkış ve üst aksam gelişimi daha süratli olacak,bitkide çok sayıda sap meydana gelecektir. Bunun sonucu olarak da ,dikim zamanı henüz uyku döneminin sonunda olan bir yumruya oranla daha çok sayıda yumru oluşturacak ve verim de daha yüksek olacaktır.
"Normal" filizlenme döneminin sonlarına ulaşmış bir yumru dikildiğinde bitkide çok sayıda ancak zayıf saplar oluşmaktadır. Bu gibi bitkiler kısa bir süre içerisinde yeterli bir verim düzeyini sağlayabilmektedirler. Ancak yetişme mevsimi olarak uzun bir dönem mevcut olduğunda bu bitkilerden elde edilecek verim ,"normal" filizlenme döneminin ortalarında bulunan yumruların veriminden daha az olmaktadır. Dahası soğuk koşullarda ve derine dikim yapıldığında çıkış öncesi yumrular oluşabilmekte ve küçük patatesler olarak bilinen durum ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan dikimde toprak çok sıcak ise, fizyolojik bakımdan çok yaşlı tohumlar kullanıldığında yumru parçalanmaları ve çürümelerine daha fazla rastlanmaktadır.

Uyku Devresinin Kırılması
Yetiştiriciler, dikim zamanı tohumluğun fizyolojik durumunu bilmelidirler ve aynı zamanda kendi imkanları ve şartları çerçevesinde tohumluk yumruları en uygun fizyolojik döneme getirebilmek için tohumluğunu nasıl hazırlaması ve ne gibi uygulamalar yapması gerektiğini de bilmek durumundadırlar. Üretim amacı doğrultusunda tohumluk yumruların sürgün vermeye zorlanmaları gerekebilir. Uyku devresinin kırılabilmesi için değişik yöntemler vardır. Bunlardan uygulanabilir olanları aşağıda verilmiştir;

a)Yumru Kesimi:
Özellikle erkenci patates üretimi yapılan yerlerde bilinen bir uygulamadır. Burada kesmenin ana amacı ,özellikle iri yumrulardan yararlanarak ,tohumluk maliyeti düşürmektir. Kesmenin bir yararı da yumrunun doğal hormon dengesini etkileyerek ,erkencilik sağlamaktır. Uyku döneminin sonunda veya uç filiz hakimiyeti döneminde bulunan tohumlukta yumru kesimi filizlenmeyi teşvik etmektedir. Yumru kesimi aynı zamanda gelişmeye başlayan göz sayısını da arttırmaktadır.
Kesik yumru kullanımı, dezavantajlarına rağmen ,soğuk toprağa genç tohumluk dikilen bölgelerde yaygın olarak uygulanmaktadır.
Fizyolojik bakımdan yaşlı olan veya sıcak toprağa dikilecek tohumluklarda yumru kesme işlemi kesinlikle uygulanmamalıdır. Yumru kesmenin dezavantajları ,kesim bıçağı ile bazı virüs ve bakteriyel hastalıkların sağlıklı yumrulara bulaştırılma tehlikesi ve tohumluğun çürüme riskinin artmasıdır. Her şeye rağmen yumrular kesilecekse ,kesim bıçağı her defasında formalin eriyiğine daldırılmalıdır. Mantari hastalıkların sebep oldukları tohumluk çürümeleri ise kesik yumruların metiram, mancozeb veya thiobendazole gibi toz fungusitler ile tozlanarak ,yara peridermi oluşuncaya kadar beklenmesi suretiyle önlenebilmektedir. 
Tohumluk yumru çürümelerini önleyecek diğer bir yöntem,yumruların tamamen değil ancak göbek kısmında kesik yumru parçalarının birbirlerinden ayrılmayacak şekilde kalmalarını sağlayacak bir tırnak bırakılacak şekilde kesilmesidir. Yumru taç kısmından göbek kısmına doğru kesilmeli ve 2 parça birbirinden ayrılmadan bir arada bırakılmalıdır. Böylece kesilen yerlerde nem kaybı önlenmiş olur. Bu şekilde kesilmiş olan yumrular dikimden önce 2 hafta süreyle 12-20 o C olan bir odada bulundurulurlar. Böylece kesik yüzeylerin iyi bir şekilde kabuk bağlamaları sağlanmaktadır. Dikimden hemen önce kesik parçalar birbirinden ayrılırlar ve dikilirler. Kesik yüzeylerde kabuk bağlamanın süratli olması için 12-20 o C sıcaklıkta ve % 85 'in üzerinde bir nisbi nem idealdir. Eğer yumru kesimi yukarıda tarif edildiği şekilde uygulanamıyor ise dikimden hemen önce gerçekleştirilmelidir. Tohumluk patates üretiminde kesme işlemi önerilmemektedir.

b)Sıcaklık Uygulaması:
Yumrular karanlık bir yerde ve 18-25 o C sıcaklıkta ,gözler uyanıncaya kadar bekletilirler ve sonra aydınlığa alınırlar.

c)Soğuk + Sıcak Şoku :
Yumrular hasattan sonra kabuk bağlama devresini tamamladığında birkaç hafta + 4 o C ' de bekletilir,sonra da 18-25 o C sıcaklıkta ve karanlık bir yerde gözler uyanıncaya kadar bırakılırlar. 

d)Gibberellik Asit GA3 Uygulaması:
Tohumluk yumrular ,temizlenerek 5 ppm (milyonda 5 kısım) gibberellik asit bulunduran su içerisine 10 dakika süreyle daldırılır. Çıkarıldıktan sonra karanlık bir yerde ve 20 o C ' lik sıcaklıkta gözler uyanıncaya kadar bırakılırlar. 


Ön Filizlendirme;
Tohumluk olarak kullanılacak yumrular satın alındıkları veya depodan çıkarıldıklarında henüz uyku devresinde iseler,doğrudan tarlaya dikilmezler. Üzerinde sürgün oluşumu başlamış ve en azından gözlerin uyanmış olması gerekir. Aksi taktirde uyku devresinde dikilen yumruların sürgünleri topraktan çok yavaş çıkacağı gibi topraktaki hastalık etmenlerinden de kolay etkilenir. Dikim sırasında üzerlerinde iyi gelişmiş filizler bulunan tohumluk yumrular ,filizsiz veya filizleri çok az gelişmiş yumrulara oranla daha süratli ve düzenli bir çıkış yapmaktadırlar. Çıkıştaki bu farklılık kolaylıkla 2 haftaya ulaşabilmektedir. Özellikle yetiştirme mevsiminin kısa olduğu durumlarda bu çıkış farkı önemli verim farkına yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra dikimden çıkışa kadar geçen süre genellikle birçok tehlikeye gebedir ve çıkışın süratli olması her zaman arzulanan bir durumdur. Ön filizlendirme özellikle aşağıdaki durumlarda yararlıdır;

-Toprak dikim sırasında çok nemli ve soğuk ise,
-Bölgedeki yetiştirme mevsimi kısa ve sınırlıysa,
-Tohumluk zayıfsa,toprakta çürüme ve siyah siğil (Rhizoctonia solani ) hastalığı tehlikesi varsa,
-Özellikle tohumluk üretimi için tekdüze bir çıkış isteniyorsa.

Yumrular elle ve dikkatli bir şekilde dikiliyorsa ,2 cm. boyundaki iyi gelişmiş filizler idealdir. Ancak birçok durumda elle bile olsa dikim dikkatli yapılamadığından filizlerin biraz daha kısa ve sağlam olmaları tercih edilmektedir. Kısa ve sağlam filizler elde edebilmek için tohumluk yumruların ön filizlendirmenin son birkaç haftasında kuvvetli ışık altında tutulması gerekmektedir.
Fizyolojik olarak "normal " filizlenme döneminde bulunan yumrularda iyi gelişen ,sağlam filizlerin oluşumu ,ön filizlendirme için uygun koşullar sağlanması durumunda en azından 4-6 haftada gerçekleşmektedir. İyi bir şekilde ön filizlendirilmiş tohumluğun avantajı ,bitkilerin sağlıklı bir görünüme sahip olması ve yetiştirme mevsiminin kısa olduğu yerlerde daha yüksek verim elde edilmesidir. Ancak bazı durumlarda ön filizlendirme için yeterli zaman ve gerekli imkanlar bulunmayabilir. Tohumluğun tam otomatik bir dikim makinesi ile dikilmesi bir zorunluluk olabilir yada çok uzun yani 120 günden fazla bir yetiştirme mevsimi mevcut olabilir. Bütün bu durumlarda tohumluk ,gözlerin uyandığı görünecek şekilde hazırlanmalı ,bunun için de birkaç gün süre ile 15-25 o C sıcaklıkta bulundurulmalıdır. Bu işlemin uygulandığı tohumluklar iyi bir şekilde ön filizlendirilmiş yumrulara oranla daha geç çıkış yaparlar,ancak yine de filizleri gelişmemiş yumrulara göre ,daha erken ve düzenli bir çıkış sağlanabilmektedir.

Uygulanışı:
Uzun süre düşük sıcaklıkta saklanmış patatesler önce 3-4 gün süreyle endirekt ışık 18-20 oC' lif bir ortamda kasalar halinde bekletildikten sonra ,ortam sıcaklığı 10 o C ye düşürülerek aydınlık ve havadar koşullarda bırakılırlar. Böylece 1-2 cm uzunluğunda ,koyu renkli sağlam sürgünler elde edilir. Karanlıkta filizlendirme hızı daha fazla olduğundan ,ön filizlendirmeye alınan tohumluk yumrular önce bir süre karanlıkta hızlı bir şekilde filizlendirilir. Gözler uyandıktan sonra aydınlık koşullara alınıp kuvvetli sürgün oluşturmaları sağlanır. Ön filizlendirme üretimde 10-15 günlük bir erkencilik sağladığı gibi filiz vermeyen kör yumruların ve ipliksi filiz veren hastalıklı yumruların ayıklanmasına da imkan verir. 

YUMRU BOYU:
Tohumluk erken devrede yeterli enerjiyi sağlayabilecek büyüklükte olmalıdır. Koşulların uygun olduğu durumlarda m2 'de aynı sap sayısına sahip küçük veya iri boy yumru kullanımının verim üzerine farklı bir etkisi yoktur. Ancak,iri yumrular daha erken çıkış gösterirler. Bu yumruların kullanımı; gelişme koşullarının zayıf veya erken bir don tehlikesinin söz konusu olduğu ,depolama koşullarının uygun olmadığı ,toprak kökenli hastalıkların yaygın olduğu ,dikim sonrası çok yüksek veya çok düşük sıcaklıkların söz konusu olduğu yerlerde daha uygundur. Bununla beraber ,tohumluklar ağırlık esasına göre satıldıklarından ,iri boy tohumluk ,üretim maliyetini artırmaktadır. Çoğu koşullarda ,orta boy tohumluk kullanılması en uygun olanıdır.
Birim alanda kullanılacak tohumluk miktarı;tohumluğun iriliğine ,fiyatına ve kaldırılacak ürünün hangi yumru boyunda (tohumluk/yemeklik) olacağına bağlıdır. Genelde iri yumrular, küçük yumrulardan daha fazla sap oluştururlar. Ancak ağırlık dikkate alındığında ,küçük yumrulardaki sap sayısı daha fazladır. Diğer bir deyişle; verim birim alandaki tohumluk miktarına değil, birim alandaki sap sayısına bağlıdır. Genelde m2'de 15-20 sap sayısı arzu edilir. Bu, yumru başına düşen sap sayısını 4 olarak varsaydığımızda m2 'de 4 tohumluk yumru demektir. Ortalama yumru ağırlığı 50 gr. olarak düşünüldüğünde ,bir dekarlık alanın dikimi için gerekli tohumluk miktarı:
4 yumru x 70 gr. x 1000 m2 = 280 kg. olmaktadır.
Eğer,sap başına düşen yumru ağırlığı boyu ufak olmasına rağmen ,iri yumrulardan daha uygun bir pazar fiyatı buluyorsa ,m2 'deki sap sayısı 15'i geçmemelidir. Bu örnekler üreticilerin ,yumru başına sap sayısını artırarak kullanılan tohumluk miktarlarını düşürebileceklerini göstermektedir. Bu imkan ise ,uygun filizlendirme ve fizyolojik yaşta tohumluk kullanımı ,dikimde sürgünlere zarar vermeme ,nemli , gevşek ve keseksiz toprağa dikim ile sağlanabilmektedir. 

Yaprak oluşumunu tamamlamış bitkilerde ,m2 'deki sap sayısı 20'den fazla ise toplam verimde pek fazla bir artış olmayacaktır. Ancak,sap sayısının artması ile meydana gelen küçük boyutlu yumru miktarının daha fazla olduğu görülecektir. Birim yumru ağırlığı için oluşan sap sayısı bakımından, küçük yumrular iri yumrulara oranla daha fazla bir gelir sağlıyorsa bu durumda m2 'deki en uygun sap sayısı 30 yada daha çok olabilir. Diğer yandan,iri yumru oluşumu arzu ediliyorsa m2 'deki sap sayısı 15'den az olmalıdır,ancak bu koşulda biçimsiz yumruların meydana gelme tehlikesi mevcuttur.

DİKİM

DİKİM ZAMANI:
Ülkemizde,ova ve yayla koşullarında,çok değişik coğrafi bölgelerde,bir-iki ay dışında tüm yıla dağılmış,tohumluk veya yemeklik patates üretimi yapılmaktadır. Dikim ve hasat zamanları aşağıda gösterilmiştir.

YÖRE ÜRETİM TİPİ DİKİM HASAT
İzmir Ova-Erkenci Ocak-Şubat Mayıs
İzmir Yayla-Ana Mevsim Mayıs-Haziran Eylül-Ekim
İzmir Ova-İkinci Ürün Temmuz-Ağustos Ekim-Kasım
Adapazarı Ova Mart-Nisan Temmuz-Ağustos
Bolu Ana Mevsim Mayıs-Haziran Ağustos-Eylül
Erzurum Ana Mevsim Mayıs-Haziran Ağustos-Eylül
Niğde-Nevşehir Ana Mevsim Nisan-Mayıs Ağustos-Eylül
Çukurova Erkenci Kasım-Ocak Nisan-Mayıs
Trabzon Erkenci Şubat Mayıs

Dikim;İzmir,Adapazarı gibi ılıman yörelerde ocak-mart, Niğde ve Nevşehir'de nisan -mayıs aylarında yapıldığı halde,yüksek yaylalarda son donlardan kaçınmak için daha geç yapılır. Kural olarak,toprak sıcaklığı 8 oC 'nin üzerine çıktığında dikim yapılmalıdır.

DİKİM DERİNLİĞİ:
Dikimin usulüne uygun yapılması ,tarlada çıkıştan hasada ve depolamaya kadar patates tarımının başarısını etkiler. Uygun bir dikim ,hızlı çıkış gösteren ve tekdüze olan bir bitki örtüsü geliştirir. Tekdüzelik,tohumluk üretiminde daha da önemlidir. Gerçekte,çıkışın düzenli olmadığı ve farklı gelişme devrelerindeki bitkilere sahip bir patates tarlasında, hastalıklı bitkilerin tanımı ve ayıklanması güçtür. 
Pek çok faktöre bağlı olması nedeniyle,en uygun dikim derinliğini belirlemek zordur. Dikim derinliği,dikimden sonra toprağın düzleştirilmesi halinde ,toprak yüzeyi ile tohumluk yumrunun üst kısmı arasındaki uzaklık olarak kabul edilir. Buna göre yüzeysel dikim 0-2 cm , orta derin dikimde 2-5 cm , derin dikimde ise 5 cm ' den fazla olan dikim derinliklerini belirtmektedir. Sırt yüksekliğine bağlı olarak ,derin dikilmiş bir yumru sadece 10 cm 'lik bir toprak tabakası ile örtülürken,yüzeysel olarak dikilmiş bir yumru 15 cm veya daha fazla toprak tabakası ile örtülebilmektedir.

Yüzeysel dikim ,aşağıda belirtilen şartlarda bazı üstünlüklere sahiptir;

a- Tohumluk yumruların güçsüz olması,
b- Düşük toprak sıcaklığı,
c- Karık usulü sulama yapılan ve aşırı yağış alan yerlerde,
d- Makine ile hasat yapılması halinde.

Yüzeysel dikimde ön koşul,tohumluk yumrunun çevresinde nemli toprak olması ve dikimden sonra düzgün görünümlü yüksek bir sırt yapmak için gerekli koşulların bulunmasıdır.
Orta derinlikte dikim aşağıdaki koşullarda önerilmektedir;

a- Yüksek toprak sıcaklığı,
b- Dikim sırasında ve dikimden sonra kurak koşulların olması,
c- Yüksek sırt yapımı için uygun olmayan durumlar,
d- Yumru güvesi tehlikesinin büyük olması(yüzeysel dikimde görülen bu tehlike yağmurlama sulama uygulaması ile azalır. 

Dikim derinliğine etkili iki faktör,toprak nemi ve toprak sıcaklığıdır. Genelde bu faktörleri en uygun bir şekilde bir arada bulmak zordur. Toprak yaş ise soğuk,toprak sıcaklığı yüksek ise nem yetersizdir. Bununla beraber bu faktörler iyileştirilebilmektedir. Bilindiği gibi kuruma en fazla toprak yüzeyindedir. Bu nedenle nemin yetersiz olduğu durumlarda derin dikim uygundur. Bunun yanı sıra ,toprak yüzeyi gün boyu sıcak olup derinlere inildikçe ısı azaldığından soğuk iklim koşullarında yüzeysel,sıcak koşullarda ise derin dikim yapılmalıdır.

DİKİM MESAFESİ:
Bu mesafe tarımı yapılan patates çeşidine,yetişme koşullarına ve amaçlanan yumru büyüklüğüne göre değişir. Bitki yoğunluğu arttıkça ,hasat edilecek yumru büyüklüğü azalır. Bu nedenle de tohumluk patates üretiminde,yemeklik üretime oranla daha çok sap sayısı önerilmektedir. Sıraya dikimde ,sıra arası ve sıra üzeri mesafenin belirlenmesinde ,bazı faktörler dikkate alınmalıdır. Sıra arası, yöresel geleneklere ,mevcut alet ve makine ve tarımı yapılan çeşidin gelişme karakterine bağlıdır. Genelde sıra arası, pratik alarak traktör iz genişliğinin yarısı kadar (70-75 cm) dir. Bu mesafe,boğaz doldurmada yeterli toprak sağlar. Alet ve makinelerin,bakım işlemleri sırasında bitki,kök ve yumrulara zarar vermesini önler,hastalıklı bitkilerin tespit edilmesini ve sökülmesini kolaylaştırır. Bu mesafenin daraltılması sulama suyunun kök bölgesine kolayca ulaşmasını sağlayacağı gibi ,toprak,ışık,su ve besin elementlerinden yararlanma etkinliğini de artırır. Sıra arası mesafenin çeşitli etkenler tarafından belirlenmesi nedeniyle tarlada arzulanan bitki yoğunluğu, sıra üzeri mesafenin ayarlanmasıyla düzenlenir. Diğer bir deyişle,sıra arası geniş tutulmuş ise sıra üzerinin kapatılması gereklidir. Genelde sıra üzeri mesafe,yemeklik patates üretiminde ,boylu çeşitlerin tarımında ve geççi çeşitlerde karşıt durumlara oranla daha uzun tutulmalıdır.

DİKİM YÖNTEMLERİ: 
1. Ocak usulü dikim,
2. Karık usulü dikim
3. Pulluk arkasına dikim
4. Makine ile dikim
Dikim yöntemi ne olursa olsun aşağıda sıralanan koşullar yerine getirilmesi gereklidir;
a- Tohumluk yumrular ,hafif nemli,ancak çamur olmayan ve sırt yapılmadan önce kurumayacak toprak koşullarına dikilmelidir.
b- Tohumluk yumrular sabit ve uygun derinliklere ve sıra üzerinde muntazam aralıklarla yerleştirilmelidir.
c- Dikimden sonra makine ile yapılacak işlemler için sıralar arasındaki mesafeler baştan sona aynı düzgünlükte olmalıdır.
d- Tohumluk yumrular gübrelerle doğrudan temas halinde olmamalıdır.
e- Tohumluk yumruların üzerindeki filizler zarar görmemelidir. 
Ocak Usulü Dikim
Patates dikimi için, gerekli toprak hazırlığı tamamlandıktan sonra, markörler yardımı ile ocak yerleri işaretlenir. Daha sonra, dikim derinliğine göre kazma veya bel yardımı ile ocaklar açılır ve yumrunun taca kısmı üste gelecek şekilde her ocağa bir yumru yerleştirilir ve üzeri toprak ile kapatılır. Mümkünse, açılan çukurların içerisine bir kürek dolusu yanmış çiftlik gübresi konmalıdır. Bu şekilde yapılan dikimlerde patates bitkisinin dip kısımlarında, yumuşak ve sıcak bir ortam oluşacağı için yumru verimi yüksek olur. Ancak üretim maliyeti arttığından, bu şekilde dikim fazla yaygın değildir. Ocak usulü dikimlerde dikim mesafesi 60x40 cm olarak tutulmaktadır.
Karık Usulü Dikim
Bunun için, özel olarak hazırlanmış lister çapaları kullanılır. Lister çapalarında istenilen sıra arası uzaklığına göre gerekli ayarlama yapılır. Daha sonra tarla içerisinde karıklar açılır. Karıkların fazla derin olmamasına dikkat edilmelidir. Açılan karıklar içerisine, işçiler tarafından sıra üzeri uzaklığına göre göz kararı ile yumrular bırakılır ve tersine lister çapası çekilerek yumruların üzerleri kapatılır. Dikim derinliği istenildiği gibi ayarlanabilmektedir. Eğer; traktörlerin tekerlekleri yumruların bırakıldığı karıkların içerisinden gidecek ise; lister çapasına bir bıçak daha ilave edilmelidir. Ancak traktörlerin tekerlekleri sırtlar üzerinden gidecek ise ilave bıçak gerektirmez.